Şema Terapi

16 Eylül 2024

Şema Terapi

Şema Terapi 

Jeffrey Young (1990;Young ve ark., 2003) tarafından geliştirilen Şema Terapinin çıkış amacı, kronik kişilik sorunlarına bir çözüm bulabilmektir.  Ancak şema terapi geldiği noktada, kronik depresyon, çocukluk travmaları, yeme bozuklukları, çift çalışmaları, bağımlılık gibi klinik problemler ve bozukluklarda uygulanmaktadır. 

Bir çok ekolden beslenmiş bütüncül bir psikoterapi ekolüdür. Bilişsel Davranışçı Terapi, Psikodinamik, Bağlanma ve Geştalt terapi ekollerinden kaynak alır. 

İlk olarak kişideki Sorunlu Duygular konusunu ele almaktadır. Kişilerarası iletişim problemleri, kişinin iç dünyasındaki zorluklar ve baş etme biçilerini ele alır. Daha sonra kişinin Çocukluk Çağı Anılarına değinir ve orada yaşadığı zorlukların bugüne nasıl etki ettiği gözlemlenir. Yaşantısal teknikler, Bilişsel Müdahaleler, Davranışsal Çalışmalar ile çoğu sorunun üstesinden gelinir. Terapist ve Danışan İlişkisi bu terapide çok çok önemlidir. Danışan bazı çocukluk çağı problemlerini terapistin ilgi ve sevgisi ile aşmaya daha meğillidir.  

Şemalar temel inançlarımızıdır. Bebeklikten başlayıp hayatımız boyunca devam ederler. Bebeğe bakım veren kişilerin yaklaşımları, tutumları çok etkilidir. Yine kişinin çocukluğunda hayatına dokunan ebeveynleri, öğretmenleri erken dönem şemalarının gelişmesinde büyük katkı sağlarlar. Şemalar geniş anlamda, bilişleri, duyguları, anıları, sosyal algıları, etkileşimi ve davranış örüntülerini etkileyen yaygın yaşam örüntüleridir. 18 ade şemadan bahsedebiliriz. Bu şemalar çocuklukta giderilmeyen temel ihtiyaçlardan kaynaklanır.  

Nedir bu Temel İhtiyaçlar? 

1. Güvenli Bağlanma 
2. Yeterlilik, Otonomi, Özgürlük
3. Duygu ve İhtiyacının İfadesinde Hür olma
4. Kendiliğindenlik(spontanite) ve Oyun
5. Sınırlar

Çocuklukta bu 5 alan tamamiyle çocuğa verilmiş ve hissettirilmiş ise yetişkin hayatında kişi Uyum Bozucu Şemalara sahip olmaz ya da sahip olsa bile bunu uyum bozucu şekilde deneyimlemez, duygusal ve sosyal açıdan şemalarından bir zarar görmez. Ancak bu temel ihtiyaçların en az 1inde bir eksiklik ve pürüz yaşayan çocuk ileriye dönük Uyum Bozucu Şemalar geliştirmeye başlar. Duygusal ve sosyal alanlarda zorluklar yaşar ve işlevselliği azalır.  

Şemalar: 

• Terk Edilme Şeması 
• Güvensizlik ve Kötüye Kullanılma Şeması 
• Duygusal Yoksunluk Şeması 
• Kusurluluk ve Utanç Şeması 
• Sosyal İzolasyon Şeması 
• Bağımlılık ve Yetersizlik Şeması 
• Hastalık ve Zarar Karşısında Dayanıksızlık Şeması 
• Bağımlılık Şeması 
• Başarısızlık Şeması 
• Haklılık Şeması 
• Yetersiz Özdenetim ve Kontrol Şeması 
• Boyun Eğicilik Şeması 
• Kendini Feda Şeması 
• Onay Arayıcılık Şeması 
• Karamsarlık Şeması 
• Duyguları Bastırma Şeması 
• Yüksek Standartlar Şeması 
• Cezalandırıcılık Şeması 

Şema Terapi Ne Kadar Sürer? 

Her danışan için farklı seyretmektedir ancak temel inançların değişmesi kısa sürede tamamlanacak bir mesele değildir. Terapilere düzenli katılım sağlamak, verilen ödevleri yapmak çok önemlidir. Terapinin sonuç vermeye başlaması bir kaç ay içinde başlar ve tamamlanması 1-2 yıl içerisinde gerçekleşir.  

Hayatı Yeniden Keşfedin kitabı ile Şema Terapiyi ve Şemalarınızı daha iyi anlayabilirsiniz.  

Uzm.Klinik Psikolog Sinem Yaprak